Những ngày này, cả thế giới nín thở dõi theo từng diễn biến căng thẳng giữa Ukraine và Nga. Mới đây, ngày 21-2-2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố công nhận cái gọi là "nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk" và "nước Cộng hòa Nhân dân Luhansk" vùng Donbas. Việc ủng hộ hai thực thể này ly khai khỏi Ukraine đã trở thành ngòi nổ cho một loạt những đụng độ quân sự giữa hai quốc gia. Thậm chí Ukraine đã tuyên bố tình trạng chiến tranh và cắt đứt quan hệ ngoại giao với Nga. Tình hình căng thẳng leo thang đến mức nhiều quốc gia khác như Anh, Ba Lan, Thụy Điển, Séc,…cũng đã phải gay gắt đáp trả và có những động thái kiên quyết ủng hộ Ukraine. Ngược lại, ở phía bên kia chiến tuyến, cả Nga và Belarus cũng tuyên bố sẵn sàng nghênh chiến với bất kỳ quốc gia nào gây hấn chống lại chính quyền Moscow.
Ảnh: Lord Web
Nhìn chung, tình trạng khủng hoảng quan hệ ngoại giao giữa hai quốc gia nhiều duyên nợ Nga và Ukraine chủ yếu xuất phát từ vấn đề các vùng ly khai và vai trò của Ukraine trong châu Âu cũng như việc quốc gia này có thể gia nhập NATO (đối trọng với Nga), trở thành một đồng minh thân cận của Hoa Kỳ, "đe dọa đến an ninh quốc gia của Nga". Ngày 24-2-2022, sau bài phát biểu của Putin, quân đội Nga đã tràn vào tấn công Ukraine trên diện rộng với nhiều vụ nổ gần các thành phố lớn được ghi nhận. Kể từ khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea thuộc Ukraine năm 2014 cho đến những động thái gần đây, rất nhiều quốc gia cho rằng điện Kremli đang chủ trương "xâu xé" Ukraine dần dần và tiến hành một cuộc "chiến tranh xâm lược" theo đúng nghĩa đen ngay trong thời hiện đại.
OH! Ba Lan xin được tóm tắt những diễn biến chính của cuộc xung đột Nga-Ukraine theo mốc thời gian kể từ năm 2008 đến nay để quý độc giả tiện theo dõi.
Năm 2008: Ukraine bắt đầu hướng tới việc gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trên nền tảng các mối quan hệ ngoại giao xây dựng từ năm 1992 sau khi đã tuyên bố hoàn toàn độc lập khỏi Nga.
Tháng 1/2010: Ông Victor Yanukovych trở thành Tổng thống Ukraine và kế hoạch gia nhập NATO đã bị bãi bỏ. Mặt khác, ông Yanukovych ký kết thỏa thuận khí đốt với Tổng thống Putin, đổi lấy việc cho phép Nga sử dụng một căn cứ hải quân ở Cảng Biển Đen của Ukraine.
Tháng 11/2013: Các cuộc biểu tình Euromaidan nổ ra ở thủ đô Kyiv của Ukraine sau khi Tổng thống Yanukovych trì hoãn thỏa thuận thương mại tự do với EU và củng cố quan hệ chặt chẽ hơn với Nga.
Ảnh: News Factory
Tháng 2/2014: Làn sóng phản đối tiếp tục lan rộng trên khắp Ukraine và sớm trở thành bạo lực khi cảnh sát bắn đạn thật vào người biểu tình. Quốc hội Ukraine bỏ phiếu luận tội cựu Tổng thống Yanukovych và chính phủ lâm thời đã ra lệnh bắt giữ ông. Ông Yanukovych sau đó đào tẩu đến Nga, tuyên bố việc loại bỏ ông là một "cuộc đảo chính". Nga cũng không công nhận chính quyền mới của Ukraine. Sự kiện này được gọi là cuộc Cách mạng Nhân phẩm bởi nhân dân Ukraine.
Tháng 3/2014: Quân đội Nga tiếp quản bán đảo Crimea của Ukraine, chiếm giữ các tòa nhà Quốc hội và chính phủ tại đây. Hai tuần sau đó, Quốc hội khu vực tổ chức trưng cầu dân ý và hơn 95% (chủ yếu là người gốc Nga) bỏ phiếu ủng hộ việc sáp nhập Crimea vào Liên bang Nga. Sau đó, Nga ký hiệp ước với các nhà lãnh đạo Crimea để chính thức hóa việc sáp nhập. Đáp lại, các nhà lãnh đạo của Nhóm G8 (hiện được gọi là G7) khai trừ Nga ra khỏi khối. Việc sáp nhập chỉ được 11 nước công nhận và bị Liên Hợp Quốc coi là bất hợp pháp.
Ảnh: USA Today Sun
Tháng 4/2014: Các tay súng ly khai chống chính quyền Ukraine và thân Nga giành quyền kiểm soát khu vực Donbas, miền đông Ukraine. Lực lượng nổi dậy được cho là được hỗ trợ bởi chính phủ Nga, mặc dù Moscow đã phủ nhận có liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột.
Từ tháng 3/2014 đến nay: Canada không ngừng áp dụng các lệnh trừng phạt lên Nga, một mặt hỗ trợ Ukraine về mặt quân sự và kinh tế.
Tháng 9/2014: Thỏa thuận Minsk lần I về việc ngừng bắn được ký kết giữa Ukraine và phe ly khai. Các điều khoản gồm trao đổi tù nhân, cung cấp viện trợ nhân đạo và rút vũ khí hạng nặng. Tuy nhiên, cả hai bên đều đã vi phạm thỏa thuận.
Tháng 2/2015: Thỏa thuận Minsk lần II được ký kết với sự tham gia của Nga, Ukraine và khu vực ly khai thân Nga, cùng với Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE).
Tháng 5/2015: Ukraine đình chỉ thỏa thuận hợp tác quân sự đã có từ năm 2003 với Nga. Quan hệ ngoại giao giữa hai nước tiếp tục đi theo chiều hướng xấu với các lệnh trừng phạt, cấm vận thương mại và đóng cửa không phận.
Ảnh: CNN Business
Tháng 1/2016: Ukraine ký thỏa thuận thương mại với EU, đồng thời khuyến cáo người dân không đến Nga, cấm sách nhập khẩu từ Nga và từ năm sau đó loại bỏ tiếng Nga ra khỏi hầu hết các chương trình dạy học.
Tháng 11/2018: Nga bắt giữ 3 tàu hải quân Ukraine, tống giam 24 thủy thủ. Điều này đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình hàng loạt và thiết quân luật được ban bố ở Ukraine.
Tháng 7/2019: Ông Volodymyr Zelensky được bầu làm Tổng thống Ukraine, mở ra một kỷ nguyên mới đầy thăng trầm của quan hệ Ukraine-Nga.
Đầu năm 2021: Giao tranh leo thang ở khu vực Donbas với việc Nga bắt đầu tăng cường hiện diện quân sự tại biên giới Ukraine.
Tháng 4/2021: Tổng thống Volodymyr Zelensky đề nghị tân Tổng thống Mỹ Joe Biden khẩn cấp đẩy nhanh tiến trình gia nhập NATO của Ukraine trong bối cảnh Nga tiếp tục đe dọa biên giới phía Đông.
Tháng 11/2021: Hình ảnh vệ tinh cho thấy sự hiện diện của quân đội Nga cùng với vũ khí hạng nặng ở biên giới Ukraine, làm dấy lên lo ngại về một cuộc xâm lược.
Tháng 12/2021: Tổng thống Mỹ Joe Biden có cuộc đàm thoại với người đồng cấp Nga. Ông Putin hứa hẹn chấm dứt việc gây sức ép lên bờ Đông Ukraine khi Tổng thống Biden đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế khắc nghiệt nếu Nga thực sự tiến hành chiến tranh xâm lược.
Ảnh: World News Era
Tháng 1/2022: Trong cuộc gọi với Tổng thống Ukraine Zelensky, Tổng thống Mỹ Biden hứa rằng Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ "có hành động dứt khoát" nếu Nga tấn công Ukraine. Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng tuyên bố kéo dài chiến dịch quân sự UNIFIER nhằm cung cấp binh sĩ, vũ khí, thiết bị phòng thủ, chia sẻ thông tin tình báo cho Ukraine, hỗ trợ bảo về nước này khỏi các cuộc tấn công mạng và áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Nga. Cuối tháng 1, Ukraine đề xuất được cung cấp vũ khí sát thương nhưng lúc đó chưa nhận được lời cam kết từ Canada.
Ngày 2/2/2022: Hoa Kỳ thông báo triển khai 3.000 quân đến Ba Lan, Đức và Romania. Động thái này vấp phải sự phản đối từ phía Nga.
Ngày 13/2/2022: Hơn 130.000 quân Nga tập trung gần biên giới Đông Ukraine, dù cho hôm trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cảnh báo ông Vladimir Putin trong một cuộc điện đàm rằng xâm lược Ukraine sẽ gây ra "sự đau khổ cho người dân trên diện rộng."
Ngày 14/2/2022: Canada công bố một gói cho vay 500 triệu USD cùng với kho vũ khí sát thương trị giá 7,8 triệu USD cho Ukraine.
Ngày 15/2/2022: Nga thông báo rút quân một phần khỏi các cuộc tập trận gần Ukraine, cho thấy rằng sẽ không có chiến tranh xâm lược. Tuy nhiên, tính chính xác của thông báo này đã sớm bị Hoa Kỳ bác bỏ ngay hôm sau đó. Phía Nhà Trắng cho biết, trên thực tế, Moscow không hề rút bớt mà thậm chí còn bổ sung thêm 7.000 quân tại biên giới.
Ngày 17/2/2022: Đạn bắn trúng một trường mẫu giáo ở vùng Donbas của Ukraine, nơi tiếp tục do phe ly khai thân Nga kiểm soát.
Ngày 19/2/2022: Lực lượng hạt nhân chiến lược của Nga tổ chức các cuộc tập trận do Putin giám sát, sau khi đưa ra thông báo về sự kiện này vào hôm trước đó.
Ảnh: USA Herald
Ngày 21/2/2022: Trong một bài phát biểu, ông Putin chỉ trích các sự kiện ở Ukraine và đổ lỗi cho phương Tây và Ukraine gây ra căng thẳng. Sau đó, Tổng thống Nga đã ký sắc lệnh công nhận cái gọi là “Cộng hòa Nhân dân Donetsk” và “Cộng hòa Nhân dân Luhansk”, vốn là hai tỉnh miền Đông Ukraine với quân ly khai thân Nga. Ngay sau đó, Mỹ Biden thông báo rằng Hoa Kỳ sẽ tiến hành cấm đầu tư, trừng phạt thương mại và tài chính đối với Nga cũng như những người thuộc hai thực thể ly khai trên.
Ngày 22/2/2022: Thực thể Donetsk và Luhansk (miền Đông Ukraine) ký hiệp ước với Nga và Hạ viện Nga đã phê chuẩn thỏa thuận.
Ngày 23/2/2022: Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt và kêu gọi tất cả công dân của mình trở về nước.
Ảnh: Clarion News
Ngày 24/2/2022: Quân đội Nga chính thức tràn vào lãnh thổ Ukraine đồng loạt từ phía Đông, Nam và Bắc. Quân Ukraine vẫn đang dốc hết sức chiến đấu để bảo vệ chủ quyền. Moscow tuyên bố sẽ chỉ đánh vào các căn cứ quân sự chứ không tấn công thành phố nào của Ukraine nhưng phía Ukraine khẳng định đã có thương vong về dân thường dù chưa có con số thống kê cụ thể. Trước tình trạng này, chính quyền Ba Lan đã phải mở cửa biên giới khẩn cấp để đón người tị nạn từ Ukraine. Nhiều trang tin cáo buộc Nga xâm lược Ukraine và coi đây là cuộc tấn công vào châu Âu với quy mô lớn nhất kể từ Chiến tranh Thế giới thứ II. Trong cùng ngày, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã tuyên bố chính thức cắt đứt quan hệ ngoại giao với Nga và thông báo tình trạng chiến tranh trên toàn quốc.
Có thể bạn cần!
