Hầu như ai cũng biết tội ác của phát-xít Đức trong chiến tranh thế giới thứ II. Nhưng trong đám diệt chủng không gớm tay ấy vẫn có những con người còn lương tri. Đại úy Wilhelm Hosenfeld khác xa hình ảnh ta hay hình dung về Đức Quốc xã. Người lính phát xít tốt bụng này là ân nhân của rất nhiều người Ba Lan và Do Thái. Dẫu vậy, ông vẫn gặp phải kết cục bị thảm vì thân phận của mình. 

Người hiền sinh nhầm thời

Có thể bạn cần: Dịch vụ giấy tờ cư trú Ba Lan RẺ NHẤT - NHANH - HIỆU QUẢ

Wilhelm (Wilm) Adalbert Hosenfeld sinh ngày 2.5.1895 trong một gia đình Công giáo. Sau khi tham gia Thế chiến I, ông trở về quê làm giáo viên tại một trường địa phương. Thời điểm nổ ra Thế chiến II, Hosenfeld đã có gia đình với 5 người con. Khi Đức tấn công Ba Lan, Hosenfeld được biên chế vào Wehrmacht (Quân đội Đức). Ông đóng quân ở Pabiance đến tháng 7.1940 thì dời đến Warszawa cho đến khi chiến tranh kết thúc. 

Hosenfeld thường được biết đến với tư cách là một sĩ quan thể thao và văn hóa. Ông được thăng hàm từ trung sĩ lên đại úy. Trong cuộc nổi dậy của Ba Lan năm 1944, Hosenfeld đã tham gia thẩm vấn tù nhân. Dù gia nhập đảng Quốc xã từ1935, Hosenfeld sớm vỡ mộng về chế độ. Ông ghê tởm trước tội ác chống lại dân Ba Lan và Do Thái do Hitler đầu sỏ.

Cứu giúp nạn nhân chiến tranh

Trong suốt thời gian làm nhiệm vụ, Hosenfeld đã viết nhật ký bộc bạch cảm xúc thật. Cho đến nay, các trang nhật ký ấy vẫn còn được lưu giữ. Trong nhật ký, người lính phát xít tốt bụng giãi bày sự bất mãn của ông đối với chế độ. Ông ghê tởm trước việc Hitler áp bức người Ba Lan, diệt chủng người Do Thái. 

Có thể bạn cần: Lớp tiếng Ba Lan giao tiếp - luyện thi B1

Hosenfeld đã cứu giúp các nạn nhân Ba Lan và Do Thái. Ông cùng một số sĩ quan Đức tiến bộ đã cấp danh tính giả và tìm việc làm cho một số nạn nhân chiến tranh. Những người được Hosenfeld cứu có cả nghệ sĩ piano-soạn giả lừng danh Władysław Szpilman. Câu chuyện đã được khắc họa hết sức chân thực và nhân văn trong phim The Pianist (2002). Wilm Hosenfeld đã giữ bí mật nơi ẩn náu của Władysław Szpilman. Ông còn lén tiếp tế lương thực nuôi người nghệ sĩ tội nghiệp. Chiến tranh kết thúc, Hosenfeld hứa sẽ xem Szpilman biểu diễn. Đáng buồn là lời hẹn ấy đã không thể trở thành sự thật. 

Người hùng ngoại tộc

Không phải ngẫu nhiên mà một sĩ quan Đức Quốc xã lại được đất nước Isreal vinh danh. Người lính phát xít tốt bụng này còn được tôn vinh trong bộ phim giành giải Oscars 2002 - The Pianist. Khi thấy tận mắt sự tàn ác của Đức Quốc xã trong Thế chiến II, Wilm Hosenfeld đã tỉnh ngộ. Ông thương cảm cho những người dân vô tội nhưng cũng không thể phản quốc. Vị Đại úy này đành lén lút che chở, cứu sống vô số nạn nhân Ba Lan và Do Thái. Ông còn làm bạn, cố gắng hòa nhập với cộng đồng Ba Lan.  

Hosenfeld không phải người lính phát xít tốt bụng duy nhất cứu dân lành thoát nạn diệt chủng Holocaust. Một số sĩ quan Đức khác cũng bừng tỉnh và chán ghét tư tưởng của Hitler. Khi nói đến công lao của Hosenfeld, không thể bỏ quên những lính Đức Quốc xã có cùng lương tri như ông. 

Đoạn kết buồn 

Tháng 1 năm 1945, Wilm Hosenfeld bị Liên Xô bắt làm tù binh. Năm năm sau, tòa án quân sự ở Minsk kết án ông 25 năm tù khổ sai. Ngoài ra, ông còn chịu sự tra tấn của mật vụ Liên Xô. Bản án được đưa ra trong một phiên tòa mà Hosenfeld không có người bào chữa. Ông bị buộc tội phục vụ phát xít, chống lại Liên Xô.

Hosenfeld đã cố gắng liên lạc với gia đình và những người từng được ông cứu giúp. Cuối cùng, nghệ sĩ dương cầm Władysław Szpilman đã biết được tung tích của Hosenfeld. Szpilman nhờ cậy Jakub Berman khi đó đang đứng đầu sở mật vụ Ba Lan. Sau một vài ngày, Berman nói lại với Szpilman rằng mình không thể giúp được gì.

Lý do là bởi Liên Xô không tha cho Hosenfeld và bản thân không thể giải cứu Hosenfeld. Nhưng Szpilman sau đó luôn nói rằng ông chưa bao giờ tin lời của Berman. Ông gọi Berman là 'cánh tay phải đắc lực của Stalin'. Szpilman khẳng định rằng mình đã tin nhầm người. Sau những nỗ lực giải cứu bất thành, Wilm Hosenfeld mất tại trại tập trung Liên Xô vào ngày 13.8.1952 do vỡ động mạch chủ. Nhiều nguồn tin cho rằng đó là kết quả của những tháng ngày khổ sai và bị Liên Xô tra tấn.

Vinh danh

Không cứu được người lính phát xít tốt bụng, Israel và Ba Lan chỉ có thể vinh danh ông. Gia đình Szpilman và hàng ngàn người khác đã đấu tranh. Họ đòi công nhận Hosenfeld như một Người Dân Ngoại Công Chính. Đây là danh hiệu cho những người không phải Do Thái nhưng đã xả thân bảo vệ người Do Thái.

Đến năm 2008, danh hiệu này đã được chính thức truy tặng cho Hosenfeld. Trước đó, năm 2007, ông cũng được Tổng thống Ba Lan truy phong huân chương danh dự. Từ 2011, thủ đô Warszawa dựng bia tưởng niệm Wilm Hosenfeld tại nhà 223 Niepodległości Avenue. Đây chính là nơi Hosenfeld đã liều lĩnh che chở cho nghệ sĩ Władysław Szpilman khi xưa.

Mời bạn đọc thêm:

• Sự kiện 1/8 và một Warszawa bất khuất
• Artur Rubinstein – tiếng dương cầm huyền thoại và tinh thần Ba Lan bất diệt
• Hiểu về Liên minh Ba Lan-Lithuania: Ba Lan đã từng là một cường quốc?
• Hiểu về biểu tượng đại bàng trắng của Ba Lan