Mùa xuân năm 1999, cả thế giới xôn xao vì bộ phim bom tấn khoa học viễn tưởng – The Matrix (Ma Trận). Đối với khán giả Việt Nam, kể từ series phim cuối tuần trên kênh VTV1 đình đám một thời, cái tên Ma Trận đã không còn quá xa lạ. Ma Trận (1999) là một bộ phim đáng xem? Cũng đúng! Nhưng những câu chuyện bên lề tác phẩm này cũng tốn không ít giấy mực báo chí, như thuyết vũ trụ giả lập và câu chuyện đời tư hy hữu của cặp chị em chuyển giới nhà Wachowski.
Nguồn ảnh: TMDB
Vũ trụ giả lập tinh vi
Sẽ ra sao nếu một ngày bạn phát hiện ra mọi thứ xảy ra từ trước đến nay trong cuộc sống (gần 20 năm đèn sách trên ghế nhà trường, những buổi hẹn hò lãng mạn, crush của bạn, bao buổi chiều lê la hàng quán, những chuyến du lịch, gia đình, bạn bè, mọi người xung quanh, …) đều không có thực? Sẽ ra sao nếu tất cả mọi trải nghiệm của chúng ta hóa ra chỉ là những giấc mơ, là các chương trình được lập trình sẵn rồi cài vào não chúng ta? Còn thân thể chúng ta được 'nhân giống', được 'nuôi' trong những phòng thí nghiệm khổng lồ được xây dựng bởi các thực thể cao siêu hơn. Mặc cho thân thể bị lợi dụng và thu hoạch như những con vật trên cánh đồng, chúng ta vẫn say ngủ vô thức, cả đời chìm đắm trong thực tại ảo mà cứ mặc nhiên coi là thật, và tất nhiên là không bao giờ thoát ra được.
Nguồn ảnh: Writeups
The Matrix (1999) đã khắc họa một cú sốc sự thật lớn của nhân loại trong tình cảnh như thế. Những nhân vật chính bị đẩy đến 2 lựa chọn khi tình cờ phát hiện ra sự thật chấn động về thế giới mà họ cứ nghiễm nhiên coi là thật bấy lâu nay: tiếp tục sống trong thế giới giả lập tươi sáng với những thú vui thường nhật, hay là đối diện với thế giới thực hoang tàn để đòi lại tự do cho con người đang bị giam cầm và 'thu hoạch' cả về thể xác lẫn trí óc.
Chúng ta hãy thành thật với bản thân! Liệu có bao nhiêu người dám chọn chủ nghĩa anh hùng trong phương án 2? Số người đi theo con đường 'an toàn' thứ nhất chắc chắn không hiếm và thực sự là trong The Matrix , đã có những người dù tình cờ biết được sự thật nhưng vẫn chọn ở lại trong thế giới giả lập, tiếp tục thưởng thức miếng bít-tết ngon lành trong nhà hàng sang trọng dù tất cả những thứ đó đều là ảo. Tuy vậy, vẫn có những con người khát khao tự do thực sự, không chỉ cho họ mà còn cho toàn nhân loại. Họ không muốn chìm đắm trong thế giới giả lập sống động, tràn ngập ánh mặt trời để tiếp tục kiếp nô lệ của loài người.
Những thước phim phi lý mà có lý
Chắc hẳn nhiều người khi thoáng nghe về thế giới giả lập thì sẽ cười khẩy, cho rằng đó là một lý thuyết điên khùng. Nhưng không phải ngẫu nhiên mà giả thuyết này được nhiều nhà khoa học lẫn danh nhân ủng hộ. Không phải ngẫu nhiên Ma Trận lại trở thành một trong những bộ phim có sức ảnh hưởng lớn nhất mọi thời đại. Không ít người, và thậm chí là ngày càng nhiều người phải đặt ra nghi vấn liệu chúng ta có đúng là đang sống trong thế giới thực hoặc chí ít là một vũ trụ nguyên bản.
Nguồn ảnh: GQ
Một số người lạc quan hơn thì cho rằng không đến nỗi chúng ta đang sống trong thế giới thuần ảo; vũ trụ của chúng ta vẫn là thật nhưng chỉ là một vũ trụ thứ cấp được tạo dựng và điều khiển bởi những sinh vật cao siêu hơn thuộc 'vũ trụ mẹ'. Hãy cùng ngẫm lại những tựa games đình đám qua từng giai đoạn. Ban đầu, chúng chỉ là những thế giới ảo vô cùng thô sơ, phụ thuộc hoàn toàn vào người chơi. Nhưng càng lúc, chính con người chúng ta càng tạo ra những thế giới ảo cực kỳ sống động, tính tự động phản ứng của các nhân vật cũng ngày càng cao. Chỉ trong vài thập niên mà mọi thứ đã phát triển chóng mặt, vậy thì ngày mà chúng ta có thể mô phỏng được một vũ trụ giả lập hoặc vũ trụ thứ cấp siêu tinh vi có thể chỉ cách hôm nay vài thập kỷ hoặc quá lắm là vài thế kỷ nữa.
Chiếu theo thuyết vũ trụ giả lập, những đấng tối cao mà mọi tôn giáo đang sùng bái có thể là các nhà khoa học, kỹ sư máy tính, lập trình viên siêu việt ở vũ trụ mẹ, tạo lập ra một vũ trụ thứ cấp có khả năng phát triển không ngừng. Cuộc đời của mỗi chúng ta, mỗi sự thành bại có thể là do những 'người chơi' ở trong vũ trụ mẹ điều khiển. Chúng ta học hỏi cũng là khi các 'người chơi' nạp kỹ năng cho chúng ta cũng như cách các nhân vật trong Ma Trận (1999) được nạp kỹ năng. Đến khi vũ trụ của chúng ta đạt đến một trình độ phát triển nhất định, chúng ta lại tạo ra những vũ trụ con của mình. Những vũ trụ con trải qua hàng thiên niên kỷ phát triển, có thể lại tạo ra những vũ trụ cấp thấp hơn. Cứ như vậy, quan niệm vũ trụ là vô hạn cũng không hề bị suy suyển.
Nguồn ảnh: Blogspot
Một tình tiết gây sốc khác trong phim là khi Neo bị dính miệng theo đúng nghĩa đen và bị cài máy nghe trộm vào người. Phân cảnh này rõ ràng đã và đang dự báo chính xác xã hội bây giờ. Ở đó, việc bị nghe trộm, đánh cắp thông tin, bị do thám đã trở nên quá phổ biến đến mức cộng đồng mạng ngày nay chế ra những memes phản ánh thực trạng này. Các gã khổng lồ công nghệ luôn biết cách 'nghe lén' rồi khai thác thông tin của chúng ta. Bên cạnh đó, thế giới mạng không phải lúc nào cũng mở. Chúng ta hoàn toàn có khả năng bị kiểm duyệt chỉ vì các phát ngôn trái ý một số chính quyền hoặc khiến các công ty công nghệ 'chướng tai gai mắt'. Đến một người quyền lực bậc nhất thế giới như cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump còn phải chịu bị Big Tech 'khóa phát ngôn' thì chúng ta nên biết rằng quyền tự do ngôn luận, sự riêng tư của chúng ta phần nào đó không nằm trong sự kiểm soát của bản thân.
Cặp chị em tài năng và kỳ lạ
Lana Wachowski (21/6/1965) và Lilly Wachowski (29/12, 1967) là hai chị em biên kịch kiêm đạo diễn người Mỹ gốc Ba Lan, là tác giả của thương hiệu Ma Trận. Một điều thú vị là cả hai đều từng là nam giới trước khi thực hiện chuyển đổi giới tính từ anh em Wachowski sang chị em Wachowski. Ma Trận (1999) có thể xem là tác phẩm để đời của họ không chỉ bởi nội dung đặc sắc, khởi nguồn hiệu ứng bullet time (cảnh quay siêu chậm với camera chạy xung quanh) mãn nhãn, mà còn là nền móng để xây dựng nên cả một thương hiệu giải trí cực kỳ ăn khách.
Nguồn ảnh: The Film Stage
Dù không được giới chuyên môn đánh giá cao như phần 1 công chiếu năm 1999, The Matrix Reloaded (2003) và The Matrix Revolution (2003) vẫn được khán giả đón nhận. Phần tiếp theo của loạt bom tấn là The Matrix Resurrections dự kiến ra mắt năm 2021 rất được chờ đợi. Ngoài phim ảnh, The Matrix còn truyền cảm hứng cho sự ra đời một loạt tựa sách và tựa games. Có thể nói không ngoa rằng tên tuổi của nhà Wachowski đã 'đóng đinh với thương hiệu Ma Trận và đi vào lịch sử điện ảnh thế giới.
Có thể bạn cần!
