Ba Lan là một đất nước trải qua nhiều thương đau suốt chiều dài lịch sử. Nhưng "thời thế sinh anh hùng", quốc gia này cũng là cái nôi sản sinh ra những tượng đài lỗi lạc cho nhân loại. Đối với những khán thính giả yêu thích thể loại cổ điển thính phòng, Artur Rubinstein (Arthur Rubinstein) không phải là cái tên xa lạ. Ông được đánh giá là một trong những nghệ sĩ dương cầm vĩ đại nhất mọi thời đại. Ngoài ra, ông cũng nổi tiếng là người kế thừa xuất sắc người đồng hương Chopin, tạo nên một mối duyên âm nhạc vong niên khiến người đời ngưỡng mộ. Đối với người dân Ba Lan, Artur Rubinstein không chỉ là niềm tự hào vì tài năng nghệ thuật, mà còn là biểu tượng của tinh thần Ba Lan bất khuất, lòng tự tôn dân tộc thiêng liêng.
Biểu cảm 'kinh điển' của nghệ sĩ thiên tài Artur Rubinstein. (Nguồn: In Your Pocket)
Những năm tháng đầu đời
Rubinstein Artur sinh ngày 28 tháng 1 năm 1887 tại Łódź, Ba Lan. Ông sinh trưởng trong một gia đình có nguồn gốc Do Thái. Cha ông là một thợ dệt nhỏ và mẹ ở nhà nội trợ. Suốt thời thơ ấu, Rubinstein sống cùng gia đình tại số 78 đường Piotrkowska, nay là con phố sầm uất nhất Łódź. Dù gia đình không có truyền thống âm nhạc, cậu bé Artur vẫn được cha mẹ phát hiện năng khiếu và tạo điều kiện phát triển tài năng nghệ thuật từ khi còn rất nhỏ. Cậu đã chập chững bước đầu tiên trên con đường trở thành một nghệ sĩ piano từ những lớp học của thầy giáo Adolf Prechner ở ngay tại quê nhà Łódź.
Thời niên thiếu của Artur Rubinstein (Nguồn: Blog Naver)
Mới lên 7 tuổi, Artur Rubinstein đã xuất hiện lần đầu tiên trước công chúng, biểu diễn điệu nghệ các nhạc phẩm của Mozart, Schubert và Mendelssohn. Ngày càng nhận ra tài năng thiên bẩm của con trai, ông bà Rubinstein đã gửi cậu bé đến thủ đô Warszawa để theo học chuyên sâu hơn với nhạc sư Aleksander Różycki. Đến năm 1897, mới ở tuổi lên 10, Artur Rubinstein đã 'khăn gói quả mướp' đến Berlin, Đức, để học tại Nhạc viện Hochschule (tương đương trình độ đại học). Ở đó, khả năng chơi piano của Artur Rubinstein đã được tôi luyện bởi giáo sư Henryk Barth. Bên cạnh đó môn lý thuyết âm nhạc với những bậc thầy như Max Bruch và Robert Kahan đã giúp hoàn thiện kỹ năng cho cậu bé nhà Rubinstein. Thậm chí, chính Giám đốc nhạc viện lúc bấy giờ là Józef Joachim cũng tham gia giảng dạy cho cậu.
Thời trẻ của Rubinstein luôn được công chúng yêu nhạc quan tâm đặc biệt. (Nguồn: Discogs)
Trong thời gian học tại Nhạc viện Hochschule, Artur Rubinstein đã biểu diễn rất nhiều lần trước khán giả Đức. Ngày 1 tháng 12 năm 1900 tại Beethoven-Saal, Berlin được coi là buổi ra mắt chính thức của cậu thiếu niên tài hoa. Artur đã hoàn tòa chinh phục công chúng đã bởi trí nhớ âm nhạc phi thường cùng với những ngón đàn điêu luyện và sự phát triển tài năng không ngừng nghỉ. Lối chơi của Arthur Rubinstein được nhận xét là mạnh mẽ về sức biểu cảm, đầy đặn và phong phú về âm thanh. Trong mọi buổi hòa nhạc, Artur đã lôi cuốn khán giả bằng lối chơi đàn thần sầu của mình, mang đến cho họ những cảm xúc khó tả.
Đỉnh cao sự nghiệp
Năm 1904, ông chuyển đến sống tại thủ đô ánh sáng Paris, mở đầu cho giai đoạn với vô số những chuyến lưu diễn, đặc biệt là ở Hoa Kỳ, châu Âu và Nam Mỹ. Tất nhiên, quê hương Ba Lan cũng là điểm dừng chân lưu diễn quen thuộc của chàng nghệ sĩ tài ba. Rubinstein đã công diễn nhiều lần ở Łódź, Warszawa, Lviv, Kraków và Zakopane. Trong suốt cuộc đời bên phím dương cầm, Rubinstein được coi là người quảng bá vĩ đại nhất cho các tác phẩm của hai soạn giả vĩ đại Fryderyk Chopin và Karol Szymanowski, đồng thời cũng là những tên tuổi chảy chung dòng máu Ba Lan trong huyết quản với Rubinstein.
Rubinstein rất nổi tiếng với những màn trình diễn các nhạc phẩm của Chopin. (Nguồn: Discogs)
Artur Rubinstein không chỉ được công nhận rộng rãi là một trong những nghệ sĩ piano vĩ đại nhất lịch sử, tài năng và sức cống hiến của ông cũng được giới chuyên môn bảo chứng. Trong suốt chiều dài sự nghiệp, Artur Rubinstein đã dành tới 9 giải Grammy danh giá trên tổng số 26 đề cử ở các hạng mục. Đặc biệt, giai đoạn nửa cuối thập niên 70 có thể coi là thời kỳ 'vàng son' của người nghệ sĩ này khi ông chiến thắng tại lễ trao giải Grammy trong 4 năm liên tục từ 1975 đến 1978. Ngoài ra, ông cũng nhận được thêm 1 Huy chương Danh dự của Trung tâm Kennedy và 3 đề cử cho giải Emmy. Ông còn là thành viên của Viện Hàn lâm Pháp và được trao bằng Tiến sĩ danh dự từ Đại học Yale, Đại học California, Đại học Columbia, và Học viện Âm nhạc Warszawa. Artur Rubinstein cũng có cho mình một ngôi sao trên Đại lộ Danh vọng Hollywood.
Tầm ảnh hưởng xã hội
Tài năng âm nhạc không phải là yếu tố duy nhất khiến Artur Rubinstein được người đời ngưỡng vọng. Lúc sinh thời, ông là người có tiếng nói, có sức ảnh hưởng lớn đến xã hội. Đặc biệt, khi phải trải qua cả hai cuộc chiến tranh thế giới thảm khố nhất trong lịch sử nhân loại, người nghệ sĩ thiên tài cũng không đứng ngoài cuộc, mà luôn nêu cao tinh thần Ba Lan quật cường. Trong Thế chiến I, Artur Rubinstein đã hoạt động cho Hội Chữ thập đỏ của Ba Lan. Đến Thế chiến II, ông tham gia biểu diễn tại các buổi hòa nhạc từ thiện, bao gồm cả cho những người tị nạn Ba Lan, hỗ trợ họ Ba Lan về mặt tài chính. Bên cạnh việc ủng hộ tinh thần cho quân đội Ba Lan trong cơn cuồng phong chiến tranh, Rubinstein công khai kêu gọi quân đội Hoa Kỳ tham chiến nhằm cản bước phát-xít. Có thể nói, những nỗ lực của ông đã góp phần quan trọng trong việc bảo vệ dân tộc mình, cũng như những dân tộc khác trên thế giới khỏi ách thống trị tàn ác lâu dài của chủ nghĩa phát-xít.
Chân dung Artur Rubinstein là một điểm check-in nổi bật tại quê hương Łódź. (Nguồn: Sputnik)
Một trong những giai thoại nổi tiếng nhất về Artur Rubinstein chính là sự kiện thành lập Liên Hợp Quốc năm 1945 tại Hoa Kỳ. Rubinstein được mời biểu diễn tại dịp trọng đại này. Tuy nhiên, có một điều làm thiên tài piano cảm thấy không hài lòng đó là sự thiếu vắng lá cờ Ba Lan trong buổi lễ. Các quốc gia tham dự cũng không để tâm đến sự thiếu sót này. Lòng tự tôn dân tộc đã thôi thúc Artur Rubinstein chơi bản quốc ca Ba Lan trước sự chứng kiến của mọi người. Đây là điều hoàn toàn không có dự định hay kịch bản từ trước. Rubinstein với những tiếng đàn 'xuất quỷ nhập thần' như tuyên bố dõng dạc với thế giới rằng: Ba Lan dẫu nhiều lần bị bom đạn, máu xương nhấn chìm khỏi bản đồ thế giới, nhưng tiếng Ba Lan, người Ba Lan, văn hóa Ba Lan và đất nước Ba Lan còn đó!
Tượng đài Artur Rubinstein trên phố Piotrkowska, thành phố Łódź. (Nguồn: Reddit)
Bảy năm sau khi lập gia đình, năm 1939, Rubinstein rời châu Âu để đến định cư tại Hoa Kỳ. Lần cuối cùng ông trở lại thăm quê hương Ba Lan là năm 1979. Artur Rubinstein qua đời ngày 20 tháng 12 năm 1982 tại Geneva. Nơi cố nhạc sĩ thiên tài yên nghỉ là thành phố Jerusalem, Israel.
Có thể bạn cần!
