Copernicus xứng đáng là công dân ưu tú không chỉ của Torun mà của cả thế giới, bởi sự hiểu biết ở nhiều phương diện của ông. Bên cạnh thiên văn học là ngành nghiên cứu chính, Copernicus còn là một nhà toán học, luật gia, nhà ngoại giao, nhà kinh tế,...
Nicolaus Copernicus, sinh ngày 19/02/1473, tại thành phố trung cổ Torun. Sự nổi tiếng của Copernicus gắn liền với thuyết nhật tâm (Mặt Trời ở trung tâm) của ông. Đây được coi là giả thuyết khoa học quan trọng nhất lịch sử, đánh dấu bước chuyển sang thiên văn học hiện đại. Đồng thời, Copernicus cũng đã ghi tên mình vào danh sách các nhà khoa học kiệt xuất nhất trong lịch sử nhân loại.
Torun là một thành phố trung cổ, nằm cách Warsaw 200km về phía Tây Bắc
Khu vực ở miền Trung của Ba Lan này từng thuộc địa phận của nước Phổ. Vào thế kỷ XIII, hoàng tử Ba Lan Konrad I Mazowiecki đã yêu cầu những Hiệp sĩ thuộc Dòng Teutonic ở Đức đến Phổ và chống lại những người Phổ cũ đang gây rắc rối ở biên giới phía bắc của ông. Sau nhiều năm chiến đấu đẫm máu, các Hiệp sĩ Teutonic đã tự mình chinh phục nước Phổ, dẫn đến việc tạo ra một bản sắc địa phương mới - sự kết hợp của những ảnh hưởng của Phổ, Ba Lan và Đức. Năm 1233, các hiệp sĩ đã thành lập Toruń ở nước Phổ mới này; không lâu trước khi Ba Lan và Dòng Hiệp Sĩ Teutonic trở thành kẻ thù của nhau.
Có thể bạn muốn tìm hiểu thêm về thành phố TORUN?
Torun đã sinh ra Copernicus, nhưng chính Krakow đã "tôi luyện" nên một vĩ nhân
Năm 1491, khi Copernicus ở tuổi 18, ông đã bắt đầu theo học tại Đại Học Krakow (nay là Đại học Jagiellonia). Trong bốn năm học tại đây, Copernicus đã tiếp xúc với nhiều ngành khoa học, được giảng dạy bởi nhiều học giả vĩ đại. Trong cuốn Biên niên sử thế giới năm 1493, nhà sử học người Đức Hartmann Schedel đã viết rằng: “Tại Trường Đại Học Kraków, ngành thiên văn học phát triển mạnh nhất, và về khía cạnh này, như tôi đã nghe nhiều người kể lại, trên toàn nước Đức, không có trường nào nổi tiếng hơn cả”. Chính nhờ đó, Copernicus đã có cho mình một nền giáo dục cực kỳ bài bản (đa số các bài giảng đều ở tiếng Latinh). Và trong đầu của ông đã hình thành các ý tưởng về lý thuyết xây dựng thế giới và các hành tinh khác với những lý thuyết được mọi người thừa nhận vào thời điểm này.
Không dừng lại ở đó, ông tiếp tục theo học luật tại Đại học Bologna ở Ý vào năm 1496, và nhờ vậy mà khả năng tư duy logic của ông cũng được hoàn thiện hơn. Ông còn theo học y khoa và triết học tại Padua của Ý. Quả thật, “luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi”. Sau tất cả, ông đã dành phần lớn cuộc đời làm việc ở Frombork (nằm ở Đông Bắc của Ba Lan), và cũng chính là nơi ông mất vào năm 1543.
Copernicus không phải là công dân của Ba Lan?
Nicolaus Copernicus được gọi Mikołaj Kopernik trong tiếng Ba Lan và Nikolaus Kopernikus trong tiếng Đức. Tên ông hường được phiên âm trong tiếng Việt là Cô-péc-ních, bởi theo tiếng Pháp viết là Nicolas Copernic.
Câu hỏi về quốc tịch của một nhân vật quan trọng như Copernicus, đã được đặt ra bởi cả người Đức và Ba Lan. Ai cũng tự tin tuyên bố rằng Copernicus là người của nước họ! Nhưng thực ra, do Copernicus sinh ra và lớn lên ở giai đoạn tranh giành của Ba Lan và nước Phổ, nên sự pha trộn giữa hai sắc tộc Ba Lan và Đức là điều không tránh khỏi.
Người Đức đưa ra bằng chứng rằng Copernicus cực kỳ thông thạo tiếng Đức, còn về ngôn ngữ Ba Lan thì không hề có bằng chứng rõ ràng nào chứng minh được. Cao trào nhất là vào thế kỷ 19, với sự nổi lên của chủ nghĩa quốc gia Đức, đã có nhiều nỗ lực nhằm tuyên bố rằng Kopernik chính là người Đức và bác bỏ những quan hệ của ông với Ba Lan. Tuy nhiên, sau năm 1945 những cố gắng đó đã hoàn toàn thất bại.
Người Ba Lan thì bảo rằng: trong một bức thư năm 1520 gửi cho vua Ba Lan Zygmunt I do Copernicus viết - bằng tiếng Latinh - rằng ông xin ‘hết lòng vì Bệ Hạ’ và ông đã là một thần dân trung thành trong suốt cuộc đời của mình.
Trên thực tế, Copernicus có thể bị ảnh hưởng bởi gốc gác và văn hoá của cả Ba Lan và Đức do sự di dân và thay đổi của biên giới trong lịch sử. Điều quan trọng là ông được sinh ra và lớn lên tại Torun, sau đó theo học tại Krakow; cho nên cũng đúng thôi, khi mà người Ba Lan cực kỳ tự hào về người công dân ưu tú này!
Còn bạn, có biết điều gì hay ho về danh nhân này của Ba Lan không? Hãy chia sẻ cùng Oh! Ba Lan Team.
