Mùa nào thức nấy, đó là điều nghiễm nhiên. Mùa hè và mùa thu Ba Lan lại chung nhau một thức quà tươi rói, đó là mận mirabelka (tiếng Anh: mirabelle). Những trái non xinh xắn lấp ló lúc nắng hạ còn chiếu xanh bìa rừng. Khi thu ngập ngừng gửi những thông điệp đầu tiên cũng là mùa thưởng thức mirabelka chín vàng. Mùi thơm phức theo gió chảy ngọt cả những con phố xôn xao, những góc công viên yên tĩnh. Đâu đâu cũng thấy trái xanh, trái chín, trái rụng đến mức người Ba Lan không quá 'thèm thuồng' mirabelka những thức quà 'sang chảnh' và hiếm hoi khác. Thế nhưng, không phải vì vậy mà người ta ngó lơ loại quả này. Trái lại, những trái mirabelka vàng ươm đã gắn liền với cuộc sống của người Ba Lan, và trở thành dấu ấn khó quên đối với những người đã từng đặt chân đến đất nước này đúng mùa mận chín.
Ảnh: WP
Trái quý đa-zi-năng
Mirabelka là một loại mận nội địa. Cây thường phát triển đến chiều cao từ 3-6 m. Ngoài dùng làm thực phẩm và mỹ phẩm, người Ba Lan còn dùng mirabelka để trang trí, đặc biệt là mirabelka đỏ vì chúng có lá và quả rất đẹp mắt. Người làm vườn giàu kinh nghiệm còn chọn những cây mirabelka cho quả ngon nhất để thực hiện kỹ thuật ghép trên cây mận hoang đỏ vốn có khả năng sinh trưởng cực tốt. Hoa có màu trắng, nở vào thời điểm chuyển giao giữa tháng 4 và tháng 5 với mật độ tương đối dày. Mirabelka bắt đầu đậu quả xanh vào mùa hè và thường bắt đầu cho quả khoảng 2-3 năm sau khi trồng. Vào cuối tháng 8, mận mirabelka chín vàng, thơm nức, rất hấp dẫn. Mirabelka có khả năng chịu lạnh, chống sâu bệnh khá tốt, lại đẹp mắt nên có thể được trồng trang trí hoặc làm hàng rào. Điểm phiền toái duy nhất mà cây mirabelka mang lại là quả rụng rất nhiều và nhanh bị rữa nát. Nhiều con phố ở Ba Lan trông khá nhếch nhác mỗi mùa quả mirabelka rụng.
Mận mirabelka có kích thước nhỏ, màu vàng đậm, có thể chuyển sang màu đỏ tím tùy theo giống, đường kính quả không quá 3 cm. Thịt quả khi chín mọng nước, ngọt và rất thơm (gần giống mùi chanh dây) nhưng vỏ có vị chua. Bên trong quả có hạch cứng, dễ dàng tách ra khỏi thịt quả. Mận mirabelka là một loại trái cây không hiếm nhưng rất quý với nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Nó giàu đường, axit malic, vitamin C, E, K và B6, provitamin A, canxi, kali, sắt, phốt pho, magiê, polyphenol, chất xơ, pectin và tanin. Loại quả này có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, điều hòa hoạt động của đường ruột, giảm cholesterol, chống oxy hóa.
Ở Ba Lan, người ta không thường xuyên ăn mirabelka tươi. Mặc dù hương vị rất 'cuốn', nhưng mận mirabelka tươi có hạch cứng, cùng lớp vỏ có một chút vị chua và chát. Đó là lý do tại sao mirabelka ở dạng đã qua chế biến lại được ưa chuộng hơn nhiều. Mận mirabelka là nguyên liệu hoàn hảo cho các loại nước ép, mứt, nước sốt, bánh ngọt, v.v... Chúng ta hãy thử điểm qua một số món ngon 'nhức nách' làm từ loại trái này nhé.
Mirabelka chưng đường
Ảnh: Odkrywamy Zakryte
Món compote (hoa quả chưng đường) rất phổ biến ở Ba Lan. Để làm mirabelka chưng đường, người ta chọn những quả ngon nhất, chín vàng đẹp, không có dấu hiệu bệnh hoặc hư hỏng rồi đem rửa sạch, rạch bỏ hạch cứng bên trong. Tiếp đến, mận được cho vào chảo. Cứ mỗi kilogram mận mirabelka, ta phủ 1-2 ly đường lên phía trên, bọc lại bằng vải sạch và để như vậy khoảng 2 giờ cho đến khi quả tiết nước. Sau đó, nước được đun sôi riêng và đem rót lên mirabelka phủ đường. Mực nước chỉ cần cao hơn lớp mận trong chảo 2-3cm chứ không nên rót quá nhiều. Bước tiếp theo là đun nóng hỗn hợp trong chảo. Bếp phải được tắt ngay khi nước vừa sôi. Sau đó, mận nóng và nước đường đều được đổ vào các lọ sạch để dùng dần. Đôi khi, người ta cũng bỏ thêm nụ đinh hương vào lọ để tăng hương vị. Khi sử dụng, bạn nên pha loãng compote với nước ấm rồi nhâm nhi thưởng thức.
Bánh bông lan mirabelka
Ảnh: Grupa PSB Mróka
Đây là một món tráng miệng vừa ngon lại vừa dễ làm. Mirabelka chua ngọt, thơm tho kết hợp với bánh bông lan xốp mềm thì thật không còn gì để bàn! Để làm món bánh bông lan mirabelka, chúng ta cần chuẩn bị: 1 ly bột mì, 1 ly đường, 4 quả trứng (lưu ý là không dùng trứng lạnh), 1 thìa cà phê bột nở và 500 gram mirabelka đã rửa sạch, bỏ hạt và chẻ đôi. Trước tiên, ta đánh trứng với đường, thêm bột mì và bột nở. Để hỗn hợp được đánh đều và tiết kiện thời gian, tốt nhất nên dùng máy trộn thay vì làm bằng tay. Đun nóng chảo với một ít bơ vừa để chống dính, vừa tăng mùi thơm, rồi đổ hỗn hợp bột bánh vào chảo. Tiếp theo, ta xếp mirabelka lên trên mặt bột. Lưu ý là phải đặt mặt cắt ngửa lên vì nếu đặt úp, nước trong mirabelka sẽ làm loãng bột. Đem bánh nướng trong lò ở nhiệt độ 180oC trong khoảng 30 - 40 phút để bánh nở đều và chuyển sang màu vàng nâu là có thể bắc ra, để nguội rồi thưởng thức. Người Ba Lan thường thêm vụn bánh, đường dạng bột hoặc đôi khi là bột quế để bánh thêm phần hấp dẫn.
Sốt mận mirabelka
Sốt chutney thoạt trông có vẻ giống mứt quả thông thường nhưng có thêm các loại gia vị mạnh. Để làm sốt chutney từ mận mirabelka, ngoài 1.2 kilogram nguyên liệu chính đã được làm sạch và bỏ hạt, ta cần thêm 1 củ hành tây, 2 nhánh tỏi, 1 quả ớt xanh, gừng tươi, 1 nhánh hồi, 2 nụ đinh hương, 250 ml giấm táo, 50 ml dầu ô liu, 1.5 ly đường.
Để bắt tay vào làm, ta đun nóng dầu ô liu trong chảo, rồi phi hành tây đã thái hạt lựu. Ngay khi hành thơm (không được để cháy), ta thêm mận mirabelka vào chảo và đảo đều. Điều quan trọng sau đó là phải giữ lửa nhỏ để mận chín và mất nước từ từ. Trong thời gian đun, ta có thể tranh thủ thời gian xắt nhỏ ớt tươi, xay nhuyễn gừng và tỏi, rồi thêm vào hỗn hợp trong chảo cũng với hồi, đinh hương, đường, giấm. Hỗn hợp nên được đun với lửa nhỏ trong 30 phút. Trong quá trình đun, ta cần thỉnh thoảng đảo để hỗn hợp được chín đều và thấm gia vị. Người ăn có thể nếm thử, gia giảm đường hoặc giấm tùy ý trong khi nấu sốt. Tùy vào sở thích dùng sốt đặc hay sốt loãng mà mỗi người có thể điều chỉnh một chút quãng thời gian nấu sốt. Càng để lâu thì sốt sẽ càng đặc. Món sốt chutney từ quả mirabelka rất thích hợp để ăn cùng các loại thịt, pho mát hoặc dùng để trộn salad.
Ảnh: Grupa PSB Mróka
Có một lưu ý nhỏ là bạn không nên ăn nhiều mirabelka tươi khi đang đói bụng vì chúng có chứa một hàm lượng tanin nhất định. Khi phản ứng với axit dạ dày, tanin tạo nên những khối kết tủa khó tiêu. Ngoài ra, bạn cũng chỉ nên hái và ăn mirabelka từ các khu vườn, làng quê, hoặc trong rừng vì quả mọc bên đường nhựa có thể nhiễm nhiều kim loại nặng từ khói xe, không tốt cho sức khỏe.
Có thể bạn cần!
