Hoa hướng dương được biết đến là quốc hoa của đất nước Ukraine. Bên đất nước láng giềng Ba Lan, các sản phẩm từ hướng dương cũng rất được ưa chuộng. Khi sang đây, tôi để ý rằng nhiều người cũng có thói quen 'tí tách' cắn hạt hướng dương lúc rảnh. Nhưng điểm khác biệt là người Ba Lan hay ăn hạt hướng dương sống từ đài hoa tươi rói vừa mới cắt. Hướng dương sống có hương vị ngọt bùi, thơm tho, rất khác so với những loại hướng dương sấy khô thông thường.
Ghé Ba Lan độ hè thu là phải thử qua món hướng dương sống. (Ảnh: Smakowita)
Những lầm tưởng về hướng dương
Có vài điều mà rất nhiều người lầm tưởng về loài cây họ Cúc này. Nếu tôi bảo bạn vẽ một bông hoa hương dương (chỉ một bông thôi) thì sao nhỉ? Chắc đến 90% sẽ nhanh tay vẽ một bức hoa hướng dương to tròn, vàng rực như trong tranh của đại danh họa Van Gogh. Nhưng cái mà ta hay gọi là 'hoa hướng dương' thực chất là cả một cụm hoa. Còn những bông hoa hướng dương thực sự lại chính là cái mà chúng ta tưởng là nhụy. Tức là mỗi cụm hoa hướng dương to tròn, vàng rực kia chứa bên trong hàng trăm, hàng ngàn bông hoa thật.
Những cái 'nhụy' nhỏ bé kia mới là hoa hướng dương thật! (Ảnh: Dreamstime)
Một ngộ nhận rất phổ biến nữa là về hạt hướng dương – thứ quà vặt khoái khẩu của nhiều người. Loại 'hạt' mà chúng ta hay nhấm nháp thực ra chính là quả hướng dương. Mỗi hoa thật lại đậu 1 quả bế, nên một cụm hoa lớn có thể cho hàng ngàn quả bế dạng hạt vỏ đen. Phần thịt trắng ngà ăn được bên trong cũng không hoàn toàn là 'hạt' thực sự mà đúng ra là nhân hoặc lõi (kernel). Kiểu lầm tưởng về 'hạt' khá thường gặp như ở cây ngô, bồ công anh, dâu tây, hoa hồng, …
Gọi là 'hạt' mà chẳng phải hạt! (Ảnh: Dreamstime)
Từ cái tên, ta cũng biết rằng loài cây biểu trưng cho văn hóa Ukraine luôn hướng về mặt trời. Nhưng có thật chúng tuân theo chu trình của mặt trời? Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng cụm hoa hướng dương có thể xoay theo nguồn đèn có chu kỳ giống mặt trời mà không cần mặt trời thật chiếu sáng. Nhưng nếu thay đổi chu kỳ thì các cây sẽ bị 'loạn' chuyển động. Người ta đã phát hiện ra rằng những cụm hoa thực ra không 'nhìn' về mặt trời mà chủ yếu do gen của chúng đã lập trình để xoay từ đông sang tây. Kể cả khi mặt trời đã lặn hoàn toàn ở hướng Tây, gen tiếp tục 'ra lệnh' cho cụm hoa xoay lại về hướng đông.
Hương vị mùa hè Ba Lan
Hạt hướng dương sống mang hương vị mà loại sấy khô chẳng thể có. (Ảnh: Dreamstime)
Mỗi độ hè cho đến đầu thu, các sạp hàng ở Ba Lan lại đầy ắp những đài hướng dương. Mỗi đài thường khá nặng tay, đủ ăn rả rích trong cả tuần mà không quá đắt. Loại rẻ chỉ 3-4 złoty/đài nhưng thường nhỏ và không ngon, vỏ dày mà ít nhân. Loại ngon nhất thường có các đế hoa thật (bên trong cụm hoa lớn) màu tím. Giá khoảng 7-8 złoty/đài nhưng rất đáng đồng tiền. Nhân hạt loại này to, ăn ngọt và thơm mùi cỏ đồng nội. Đi du lịch Ba Lan gấp gáp không kịp chọn quà vặt lưu niệm ở đây thì quẹo lựa một đài hướng dương nhấm nháp cũng khá thú vị.
Chụp hình đẹp thế thôi chứ ăn hướng dương sống là nhựa dây thâm xì cả tay! (Ảnh: Pinterest)
Khi ăn, người Ba Lan ngắt từng hạt trực tiếp từ cụm hoa và thưởng thức. Các hạt ngoài rìa to hơn, ăn 'sướng miệng' hơn. Hạt ở những vòng trong cùng nhân thường bé, thậm chí lép, nhưng lại mọng nước và có vị ngọt hơn. Hướng dương sấy khô cũng rất phổ biến ở đất nước Trung Âu nhưng chủ yếu là loại đã tách vỏ. Loại này rất tiện lợi để trộn salads, nướng cùng bánh mỳ hoặc làm nhiều món ngọt kiểu Ba Lan. Tuy nhiên hương vị của hướng dương tươi và hướng dương sấy khô rất khác biệt, cũng như việc thưởng thức hạt tươi từ gương sen so với hạt sen khô vậy.
Cắn rồi gom nhiều hạt sống lại mà nhai một lúc thì ngọt và thơm đến lạ! (Ảnh: Dreamstime)
Tuy rất ngon và dễ 'gây nghiện', ăn hướng dương tươi cũng hơi phiền toái. Vỏ hạt dễ dính nhựa ra tay. Sau mỗi trận 'oanh tạc', đầu ngón tay đen sì như zombie là chuyện bình thường. Chưa kể nếu bạn ăn quá nhiệt tình, nhựa còn dính đen cả một góc môi. Khá là phiền phức nhỉ? Chưa kể, bất kỳ ai ăn hướng dương tươi đều gặp qua trường hợp tự nhiên có vài hạt…hôi rình! Đó là do trên cụm hoa hay có những con bọ nhỏ xíu, phải soi rất kỹ mới thấy. Chẳng may cắn phải thì làm nhanh ngụm nước mận mirabelka Ba Lan vừa mùa chín cho thơm tho là lại vô tư chén tiếp!
Không chỉ là một món ăn vặt
Bánh mì hướng dương ngon, tốt cho sức khỏe và rất dễ mua ở Ba Lan. (Ảnh: Fawor)
Người ta rất hay trộn các loại hạt vào nhiều món bánh ngọt Ba Lan, salads và các đồ ăn nhẹ khác. Thường gặp nhất là bánh mì hướng dương. Người ta có thể dùng hạt hướng dương làm lớp phủ vỏ bánh hoặc trộn lẫn vào bột bánh mì. Loại nào thì cũng có vị ngon riêng. Người Ba Lan thích ăn bánh mì đen trộn hướng dương hơn là bánh mì trắng vì những lợi ích cho sức khỏe. Người ta cũng có thể thêm các loại hạt khác (mè, đậu phộng, óc chó, …). Bánh mì đen trộn hướng dương ăn rất chắc dạ, tạo cảm giác nhanh no và no lâu hơn bánh mì trắng. Nếu đó là loại bánh mì chua ăn cùng các món súp chua Ba Lan thì càng có lợi cho sức khỏe.
Người Ba Lan rất thích ăn salads trộn hạt điều hoặc hạt hướng dương. (Ảnh: Obiad dla Taty)
Ở Ba Lan, các đầu bếp rất hay trộn hạt hướng dương hoặc hạt điều, hạt phỉ vào món salads. Rất giàu vitamin E, folate, phytosterol, magesium, selenium, hạt hướng dương là thành phần tốt cho tim mạch, được khuyên dùng cho các món chay. Không chỉ tăng giá trị dinh dưỡng cho món rau, trộn hạt hướng dương cũng giúp tạo cảm giác no, rất phù hợp cho những người đang ăn kiêng hoặc yêu thích món ăn chay.
Hướng dương là nguyên liệu được người Ba Lan ưa thích để làm các món nhẹ. (Ảnh: Babownia)
Ngoài trộn rau củ, bạn có thể làm món ngũ cốc dinh dưỡng gồm hướng dương, hạnh nhân, óc chó, điều Brazil, cacao, yến mạch chín và chút mật ong. Nếu không thích các loại ngũ cốc ăn liền quá nhiều bột sữa, bạn hãy thử phương pháp này. Một mẹo nhỏ khi làm ngũ cốc hướng dương là hãy ngâm hạt qua đêm. Sau khi ngâm nước, các loại hạt sẽ giải phóng bớt chất có hại, tăng thể tích và hương vị thơm ngon hơn rất nhiều.
*** Khuyến cáo: Hạt hướng dương dù rất bổ dưỡng nhưng có thể có tác động không tốt lên hệ tiêu hóa, vóc dáng và hệ sinh dục nếu ăn quá nhiều. Nên dù có thích đến mấy thì cũng chỉ nên ăn vừa phải thôi nhé!
Có thể bạn cần!
