Anh luật sư Marcin là một trong những người đầu tiên tôi kết bạn khi mới chân ướt chân ráo đến Ba Lan. Anh ta thoạt nhìn có vẻ khó tính và có phần…bặm trợn. Thật ra, mấy người bạn cô Ewa giới thiệu cho tôi cũng đều thế cả thôi! Tướng tá họ coi chẳng mấy dễ gần nhưng hóa ra lại rất tốt bụng, vồn vã. Marcin biết tôi mới sang, cái gì cũng mới, cái gì cũng lạ nên luôn ra rả khoe với tôi Ba Lan có cái này, cái nọ. Trong đó, anh cứ khăng khăng là tôi nhất định phải thử cho bằng được món súp chua żurek.
Tôi cũng tò mò không biết súp żurek có gì đặc biệt mà hết cô Ewa, đến anh chàng Marcin, lại cả chị bạn Ola đều ‘xúi’ tôi thử cho bằng được. Hỏi han một hồi thì hóa ra sắp đến lễ Phục sinh, mà cứ dịp lễ này là người Ba Lan rất hay ăn món żurek. Đối với họ, żurek không chỉ là một nét truyền thống, mà nó còn là một món ăn thực sự ngon miệng. Vốn thích trải nghiệm văn hóa, tôi cũng dự định sẽ thử cho bằng được món ‘quốc hồn quốc túy’ của Ba Lan nhưng mãi mà không có dịp. May thay, chính Marcin lại là người giúp tôi có được trải nghiệm ẩm thực khó quên với món súp trứ danh này.
Số là tôi có than thở với Marcin về việc suốt ngày bị tra tấn bởi những màn karaoke ồn ào của gã chủ nhà khi đó. Anh chàng nghe vậy liền gợi ý cho tôi thuê gian phòng còn trống trong căn hộ tiện nghi ở ngay trung tâm của anh với mức giá hết sức ‘hữu nghị’, hết sức ‘sinh viên’. Tất nhiên là tôi chộp ngay lấy lời đề nghị đó như chết đuối vớ được cọc.
Cuối tuần mưa lâm thâm. Tôi theo địa chỉ đã cho mà tìm đến nhà Marcin giữa một khu chung cư thoáng đãng. Marcin lật đật chạy ra mở cửa cho tôi, rồi lại trở vào lui cui trong bếp bên nồi żurek mà anh bảo rằng đã xin của bà ngoại để đãi khách mới. Tôi thoải mái ngó qua một lượt căn hộ quá đỗi ‘xịn sò’ cho một sinh viên nghèo mà vẫn không quên nhìn trộm hai chiếc nồi đang sôi lăn tăn nơi góc bếp.
Món ăn "quốc hồn quốc tuý" của Ba Lan
_ Thế nào? Ưng không? Ngồi xuống đây ăn thử đã! Tôi canh mãi mới được kiểu trứng luộc lòng đào này đấy. Mà không có bánh mỳ tròn, thông cảm nhé!
_ Phải có cả bánh mỳ à?
_ Đúng ra là phải khoét một ổ bánh mỳ tròn thật to rồi đổ żurek vào trong! Ăn như thế mới thú! Nhưng tôi không kịp chuẩn bị.
_ Thế này là tôi cảm ơn lắm rồi!
Vừa nếm thử thìa đầu tiên, tôi đã cảm nhận được vị thanh thanh dần lan tỏa từ nơi đầu lưỡi. Cái chua dịu dàng của lúa mạch đen, cái thơm và bùi nghìn nghịt của khoai tây làm bước đưa đẩy đến khoanh xúc xích trắng (biała kełbasa) đậm đà, béo ngậy. Tôi bất giác nảy sinh cảm giác thân thuộc, mơ hồ so sánh bản hòa tấu của vị giác kia với tô canh sườn khoai sọ giầm sấu nồng nàn mà dân dã như mẹ vẫn làm khi tôi còn ở Việt Nam. Một cách thật nhẹ nhàng, những vụn lá kinh giới, nguyệt quế, thịt hun khói, chút kem tươi và lòng đỏ trứng óng ả đưa tôi lên những trải nghiệm kết hợp hương vị mới mẻ hơn mà không hề bị lấn át bởi những hương liệu mạnh như hành trắng, tỏi và ngò tây.
Lịch sử của món Żurek
Nghe nói, người ta tìm ra món żurek theo một cách hết sức tình cờ nhưng hơi ‘kinh dị’. Thuở xưa, có chị chàng hay anh trai làng nào đó rửa nồi không kỹ, ấy thế mà thứ súp thừa lên men (hay gọi theo lối dân gian là…‘thiu’) ấy lại ngon đến lạ lùng. Nếu đúng là người Ba Lan đã ‘phát minh’ ra żurek theo cách như thế, thì tôi ước giá mà hồi đó, người ta lười rửa nồi hơn nữa thì bây giờ Ba Lan phải xây hẳn cả một bảo tàng các loại súp.
Sau chuyến ghé thăm, tôi tìm hiểu được là để ăn súp żurek thì chẳng khó khăn gì vì trên kệ hàng siêu thị lúc nào cũng sẵn có những gói súp ăn liền. Tôi mua về và hăm hở biến tấu cho khác biệt. Tôi chụp ảnh khoe Marcin thành quả nấu żurek theo phiên bản của mình với một bông hồng xộc xệch cuộn từ thịt lợn muối, kèm xúc xích nguội và bông cải lổn nhổn. Marcin khen tôi sáng tạo và khéo tay, nhưng đấy là vì tôi không dám nói cho anh bạn ấy rằng tô żurek ‘cải lùi’ của tôi nếm chẳng bằng một góc so với phiên bản chính thống tinh túy mà bà của anh đã để phần cho người khách lạ.
Tính đến giờ, Marcin đã gõ cửa thu tiền phòng của tôi hơn một năm. Thi thoảng, để lấy lòng chủ nhà, tôi có mua bột żurek về nấu và mời anh ăn cùng. Tôi cũng tin là sau hơn một năm thì tay nghề nấu żurek của mình không còn thảm họa nữa, vì mỗi lần Marcin thưởng thức và khen ngợi thì tôi không thấy chút ‘giả trân’ nào cả!
Có thể bạn cần!
